สมุทร ๑, สมุทร หมายถึง [สะหฺมุด, สะหฺมุดทฺระ] น. ทะเลลึก; เรียกทะเลขนาดใหญ่ ซึ่งมีแผ่นดินโอบล้อมเป็นตอน ๆ ว่า มหาสมุทร เช่น มหาสมุทรอินเดียมหาสมุทรแปซิฟิก. (ส.; ป. สมุทฺท).
[สะหฺมุดทฺระ] น. โจรสลัด.
[สะหฺมุดทฺระ] น. วิทยาศาสตร์สาขาหนึ่งที่ศึกษาเกี่ยวกับลักษณะสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของนํ้าทะเล ชีววิทยาทะเล และปรากฏการณ์ต่าง ๆ ของทะเลและมหาสมุทร.(อ. oceanography).
[สะหฺมุดทฺระ] (เลิก) น. เรียกลูกเสือพวกหนึ่งตามจังหวัดชายทะเลว่า ลูกเสือสมุทรเสนา.
[สะหฺมุด] น. ดาวเนปจูน.
[สะหฺมุดทฺระ] น. ข้าวฟ่างสมุทรโคดม. (ดู ข้าวฟ่าง ที่ ข้าว).
[สะหฺมุไท, สะหฺมุดไท] น. ต้นเหตุ, ที่เกิด, ในคำว่า ทุกขสมุทัยหมายถึง ต้นเหตุหรือที่เกิดแห่งทุกข์. (ป., ส.).
[สะหฺมุน] น. บริวาร, คนอยู่ในบังคับ, มักเรียกว่า ลูกสมุน.